Godziny otwarcia Muzeum:
poniedziałek - nieczynne
wtorek - 10:00-15:00
środa - 10:00-15:00
czwartek - 12:00-17:00
piątek - 10:00-15:00
sobota - nieczynne
niedziela - 10:00-14:00
Opłata za zwiedzanie Muzeum:
bilet normalny - 5,00 zł
bilet ulgowy - 2,50 zł
opłata za przewodnika - 15 zł
w niedzielę - wstęp bezpłatny
Kontakt:
O KętachZnani z Kęt
Znane osoby wywodzące się z Kęt.
Św. Jan Kanty(1390-1473). Ukończył Akademię Krakowską, ok. 1421 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1421-1428 pełnił funkcję rektora szkoły przyklasztornej Bożogrobowców w Miechowie, po czym powrócił do Krakowa. Jako profesor Akademii prowadził na niej katedrę filozofii oraz katedrę na Wydziale Teologii. Posiadał wszechstronne zainteresowania. Był wybitnym duszpasterzem, pedagogiem i uczonym polskim XV w. Słynął z umiłowania prawdy, obcowania z Pismem Świętym i Słowem Bożym, z wielkiego miłosierdzia i dobroci wobec biednych i opuszczonych. Umartwiał się całe życie. W 1680 r. został beatyfikowany, a w 1737 r. ogłoszono go patronem Polski i Litwy. Został także patronem Akademii Krakowskiej. Kanonizowany w 1767 r. przez papieża Klemensa XIII.
Fot. 1. Litografia z wizerunkiem św. Jana z Kęt. Ze zbiorów Muzeum w Kętach.
Mateusz i Walenty z Kęt. Zwani bakałarzami przemyskimi, studiowali na Akademii Krakowskiej. Przyczynili się do kształtowania języka polskiego. Mateusz (zmarł w 1542 r.) m.in. przetłumaczył przysłowia wybrane z twórczości z Terencjusza. Walenty (zmarł prawd. w 1545 r.) jest autorem właściwie pierwszego dramatu polskiego "Dialog polski o Męce Pańskiej, wierszem", będącego próbą wprowadzenia dramaturgii do tekstów religijnych. Jest również autorem utworów dedykowanych dziedzicom Żywca i wójtom Kęt: Janowi Komorowskiemu, kasztelanowi oświęcimskiemu i Wawrzyńcowi Komorowskiemu, sekretarzowi królewskiemu. Wydał także jako pierwszy zbiór przysłów kęczanina Mateusza w 1545 r.
Świątobliwa Ludowika z Kęt(1563 -1623) była córką ubogich mieszczan. W wieku 30 lat udała się do Rzymu i tam wstąpiła do zakonu trzeciego św. Franciszka. Jako tercjarka franciszkańska żebrała i z ofiar utrzymywała wielu biedaków. Hojnie też wspierała kościoły rzymskie, a szczególnie polską świątynię i hospicjum św. Stanisława, biskupa i męczennika. Pochowana w Rzymie w kościele św. Stanisława.
Fot. 2. Rzeźba przedstawiająca Ludowikę z Kęt. Pocz. XVIII w. Ze zbiorów Muzeum w Kętach.
Stanisław Józef Duńczewski(1701-1767) był synem Jana herbu Krzywda, wysokiego urzędnika celnego w Kętach. Po studiach na Akademii Krakowskiej w 1723 r. uzyskał doktorat z filozofii. Na Akademii Zamojskiej wykładał astronomię, matematykę i prawo. Był znany jako autor i wydawca bardzo poczytnego "Kalendarza Polskiego i Ruskiego na Rok Pański od Narodzenia Chrystusowego", a także "Herbarza wielu domów Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego" (1757).
Ambroży Grabowski(1782-1868) był synem organisty. W 1797 r. zamieszkał w Krakowie, z którym związał się do końca życia. Był słynnym księgarzem, kolekcjonerem archiwaliów, wybitnym badaczem przeszłości Małopolski i Polski. W 1854 r. założył Towarzystwo Sztuk Pięknych. Wsławił się ustaleniem autorstwa głównego ołtarza w Kościele Mariackim - Wita Stwosza. Był pionierem polskiej turystyki, autorem pierwszego przewodnika turystycznego po Krakowie. Opublikował łącznie 60 książek.
Zdjęcie Grabowskiego ze zbiorów Archiwum Państwowego w Krakowie
Eugeniusz Arnold Janota(1822-1878) pochodził z rodziny urzędnika magistrackiego. Ukończył studia teologiczne i został wyświęcony na kapłana katolickiego diecezji tarnowskiej. Był nauczycielem w gimnazjum katolickim w Cieszynie, następnie w gimnazjum św. Anny w Krakowie. Był profesorem Uniwersytetu we Lwowie, gdzie od 1871 r. prowadził katedrę języka i literatury niemieckiej. Interesował się geografią, historią Polski i turystyką. Zajmował się propagowaniem ochrony zwierząt górskich. Był jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego.
Celina Borzęcka(1833-1913) i Jadwiga Borzęcka (1863-1906). Matka i córka, które po śmierci męża, a zarazem ojca oddały swe życie Bogu, zakładając - z inspiracji o. Piotra Semenenki, współzałożyciela Zgromadzenia Księży Zmartwychwstańców - pierwsze na ziemiach polskich Zgromadzenie Sióstr Zmartwychwstanek, którego kolebką stały się Kęty.
August Freund (1835-1892)– polski chemik, zajmujący się chemią organiczną. Urodził się 30 lipca 1835 w Kętach. Edukację rozpoczął w szkole trywialnej w Kętach. Po jej ukończeniu wyjechał na dalszą naukę do gimnazjum w Cieszynie. Naukę kontynuował na studiach, które w latach 1856-58 odbył na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie otrzymał stopień magistra farmacji. Zaraz potem został asystentem profesora chemii Leopolda von Pebal’a Pracował nad badaniem nafty galicyjskiej i kontynuacją prac nad jej destylacją zapoczątkowanych przez Walerego Łukasińskiego. Prace te uwieńczył wykryciem benzolu. W roku 1869 otrzymał posadę profesora w szkole realnej we Lwowie. Wtedy to pracował nad doktoratem. Doktoryzował się w Lipsku zdobywając stopień doktora filozofii, a następnie habilitował się na docenta Uniwersytetu Lwowskiego. W końcu w roku 1872 został mianowany profesorem chemii na Akademii Technicznej we Lwowie, jednocześnie obejmując stanowisko dziekana Katedry Chemii Ogólnej i Analitycznej, a od 1878 Wydziału Chemii Technicznej. Opracował metodę otrzymywania cyklopropanu, substancji stosowanej w znieczuleniu ogólnym. Zastosował związki cynkoorganiczne do syntezy ketonów i chlorków kwasowych. Autor jednego z pierwszych polskich podręczników „Zarys chemii do użytku szkół gimnazyalnych” (1883). Zmarł 26 lutego 1892 we Lwowie. (M. Tylza-Janosz, August Freund von Kenty in Galizien – Z Kęt do podręczników chemii i medycyny na całym świecie, Almanach Kęcki r. 2012, nr XVI)
Antoni Hawełka(1840-1894) był założycielem legendarnego w całej Galicji lokalu gastronomiczno-handlowego, mieszczącego się na krakowskim rynku. W lokalu tym spotykali się swego czasu przedstawiciele środowisk opiniotwórczych: profesorowie, wyżsi urzędnicy, dziennikarze. Bywalcami lokalu byli m.in. Henryk Sienkiewicz, Rudolf Starzewski, czy Ignacy Chrzanowski.
Henryk Dołkowski - ur. 11 stycznia 1841 r. w Kętach, zm. 31.03.1916 r. Był synem kupca i właściciela małego folwarku Kamieńszczyzna Kazimierza Dołkowskiego i Heleny z Krzyżanowskich. Ukończył szkołę normalną w Kętach, a następnie 3 lata uczył się w gimnazjum w Cieszynie. W roku 1875 przyjął od br. Larischa dzierżawę dwóch folwarków Nowa Wieś i Hecznarowice. W latach 1874-1877 piastował urząd Burmistrza Kęt. Był też jednym z założycieli Straży Pożarnej w Kętach w roku 1874. Henryk Dołkowski jest pionierem w zaprowadzeniu upraw wielu polskich odmian ziemniaków. Jest nazywalny "ojcem" polskiej hodowli ziemnaka, a najstarszą zachowaną polską odmianą kartofla jest jego "Marius". Niektóre z wyhodowanych odmian rozpowszechniły się i były wykorzystywane w programach hodowlanych innych krajów. Powstały odmiany o polskich nazwach: Piast, Lech, Taczała, Dołega, Karmazyny, Kasztany, Mohorty. Największe znaczenie miały odmiany: Switeź, Polanin i Busola. Jego celem było otrzymanie odmian wysokoplennych oraz odpornych na zarazę. Od 1905 r. Dołkowscy zajmowali się również pozyskaniem i hodowlą odmian zbóż. Doceniany przez środowiska hodowców i rolników w całej Europie. Węcej
Stanisław Krzyżanowski(1865-1917) był synem prezesa miejscowego sądu powiatowego. Jako profesor historii krakowskiej uczelni, specjalizował się w naukach pomocniczych historii, inicjując plan polskich badań źródłoznawczych. Pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego UJ i szefa Katedry Historii Polski. Był twórcą Archiwum Miasta Krakowa i jego dyrektorem od 1890 r. Członek Polskiej Akademii Umiejętności i założyciel Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Zdjęcie Krzyżanowskiego z Archiwum Państwowego w Krakowie
Abdon Kłodziński(1881-1937) pochodził z rodziny urzędnika magistratu. Studiował prawo i historię na UJ. Następnie podjął pracę w Krajowym Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie. Od 1919 r. wykładał historię ustroju i prawa polskiego na uniwersytecie w Poznaniu, a w 1925 r. objął posadę profesora historii prawa na UJ. Z jego inicjatywy w latach międzywojennych powstało Towarzystwo Miłośników Kęt Podlesia.
Zdjęcie Kłodzińskiego z Archiwum Państwowego w Krakowie
płk. Stanisław Królicki(1893-1939) był synem szewca. Ukończył Seminarium Nauczycielskie. Po wybuchu I wojny światowej walczył w Kompanii Kadrowej pod dowództwem brygadiera Józefa Piłsudskiego. Podczas pobytu I Brygady w Kętach przeniesiony został do l Pułku Ułanów Beliny-Prażmowskiego. Żołnierz wojny polsko-bolszewickiej i wojny obronnej 1939 r. Ciężko ranny pod Zamościem Kampinoskim. Zmarł przewieziony do szpitala w twierdzy Modlin.