Godziny otwarcia Muzeum:
poniedziałek - nieczynne
wtorek - 10:00-15:00
środa - 10:00-15:00
czwartek - 12:00-17:00
piątek - 10:00-15:00
sobota - nieczynne
niedziela - 10:00-14:00
Opłata za zwiedzanie Muzeum:
bilet normalny - 5,00 zł
bilet ulgowy - 2,50 zł
opłata za przewodnika - 15 zł
w niedzielę - wstęp bezpłatny
Kontakt:
81 Spotkanie przy armacie za nami
2015-05-07
Kęczanie przełomu XVIII i XIX w, czyli 81 Spotkanie przy armacie
6 maja bieżącego roku odbyło się kolejne 81 Spotkanie przy armacie, którego temat brzmiał „Mieszkańcy Kęt przełomu XVIII/XIX w. Koło życia – urodziny, śluby, zgony”. Prelekcję wygłosiła dyrektor muzeum i zarazem historyk Pani dr Marta Tylza – Janosz. Przed rozpoczęciem wykładu odbyło się wręczenie nagród dla laureatów etapu wstępnego Międzynarodowego Konkursu Plastycznego „Moja Przygoda w Muzeum” przez Panią BeatęTobijasiewicz - przewodniczacą komisji konkursowej i Panią Dyrektor. Laureatki to: Martyna Jurzak, Pailina Ciężka, Angelika Kierpiec oraz wyróżnione Przedszkole nr 7 w Kętach. Podziękowania za opiekę plastyczną nad uczestnikami konkursu otrzymały Pani Barbara Gawęda-Badera oraz Pani Alicja Kojder.
Kolejnym miłym akcentem spotkania było uroczyste podziękowanie dla długoletniego członka Rady Muzeum Pani Wandy Dzióbek. Wyrazy wdzięczności za wieloletnią pracę na rzecz zachowania dziedzictwa kultirowego Gminy Kęty złożyły Przewodnicząca Rady Muzeum Pani Anna Chowaniak oraz Dyrektor Muzeum dr Marta Tylza-Janosz, jak również pisemnie: Burmistrz Gminy Kęty dr inż. Krzysztof Jan Klęczar, pracownicy muzeum oraz były Dyrektor Muzeum Pan Zbigniew Matejko.
W dalszym ciągu spotkania Pani dr Marta Tylza-Janosz podzieliła się efektami kilkunastu miesięcy intensywnych badań naukowych nad niezwykle cennym materiałem źródłowym, jakim są kęckie księgi metrykalne, zgromadzone w archiwum najstarszej miejskiej Parafii Świętych Małgorzaty i Katarzyny, a udostępnione do badań dzięki uprzejmości ks. proboszcza Franciszka Knapika. Dzięki zastosowaniu odpowiednich metod badawczych – zwłaszcza metod statystycznych – można szczegółowo przedstawić jak kształtowała się liczba ludności Kęt w różnym okresie czasu. Wśród kęckich metrykaliów występują: Libri natorum (Księgi chrztów), Libri copulatorum (Księgi zaślubin) oraz Libri mortuorum (Księgi zgonów). Warto odnotować, że najstarsze wpisy które znajdują się w kęckich księgach metrykalnych pochodzą z 1658 roku.
Słuchając niezwykle pasjonującego wykładu, można było poznać strukturę ludności Kęt pod koniec XVIII i na początku XIX w. Położone nad Sołą miasteczko znalazło się wtedy w granicach państwa austriackiego. Na początku przedstawione zostały Kęty pod względem ludności i ilości domów w porównaniu do innych miast Galicji Zachodniej, z podkreśleniem ich wiodącej pozycji. Kolejne punkty prelekcji dotyczyły już dokładnych statystyk dotyczących chrztów, ślubów oraz zgonów kęczan w okresie 1786-1809. W badanym okresie odnotowano 3374 chrztów (średniorocznie 140), 714 – ślubów (średniorocznie 30) oraz 2738 zgonów (średnio 114). Najwięcej emocji wśród gości, bezsprzecznie wywołała kwestia liczby nieślubnych dzieci, która w badanym okresie 1786-1809 wyniosła 4% wszystkich urodzin. Najwięcej dzieci rodziło się w trzech pierwszych miesiącach roku, ponieważ matki zachodziły najczęściej w ciążę w miesiącach wiosennych – od kwietnia do czerwca. Na podstawie dokładnych analiz lokalnych metrykaliów, prelegentka podała także jakie imiona były przez kęckich rodziców nadawane najczęściej, a jakie najrzadziej. Na górze listy rankingowej imion żeńskich uplasowały się Marianna, Katarzyna, Agnieszka, zaś męskich – Jan, Franciszek, Józef. To, jakie imię otrzymywało dziecko zależało w głównej mierze od imienia świętego, który patronował miesiącowi narodzin dziecka. W przypadku ślubów aż 36% stanowiły śluby powtórne. W tej grupie najwięcej było ślubów wdowiec-panna, następnie wdowiec-wdowa, na końcu wdowa- kawaler. Najmłodszy pan młody miał 17 lat, panna – 14 lat. Najstarszy pan młody miał 90 lat, a panna młoda – 75 (jej małżonek 30). Kobiety wychodziły za mąż najczęściej w wieku od 14-19 lat, mężczyźni w wieku od 20-26 lat. Najwięcej ślubów zawierały pary kobieta w wieku 18-19 lat, mężczyzna 24-26 lat. Ulubionym dniem ślubu kęczan był wtorek, następie środa i czwartek, a miesiącami – miesiące karnawałowe – styczeń i luty oraz listopad. Ostatnia część spotkania dotyczyła zgonów kęczan. Kęczanie umierali najczęściej w trzech pierwszych miesiącach roku. Najgorszym rokiem w badanym okresie był rok 1806, kiedy to najpierw pojawiła się epidemia febry gnilnej, która zdziesiątkowała populację dorosłych, a po jej ustąpieniu do dziesiątków zgonów dzieci doprowadziła epidemia ospy. Prelegentka wskazała również przyczyny śmierci kęckich mieszczan, podkreślając przede wszystkim ogromną śmiertelność wśród dzieci i niemowląt, która dla dzieci w wieku do 4 lat wynosiła ponad 50%. Dzieci najczęściej umierały na epidemie – ospy i pustuli, normalnie, w wyniku wyniszczenia, słabości i defektów. Aż 2% z nich umierało przy porodach i bezpośrednio po nich. W grupie wiekowej 16-50 lat kęczanie umierali na wyniszczenie, obrzęk i febra gnilna. Porody i powikłania stanowiły 10% zgonów (1% porodów). Mieszkańcy miasta w wieku powyżej 51 roku życia najczęściej umierali na starość, wyniszczenie, obrzęk i naturalnie.
Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem. Może o tym świadczyć fakt, że po jego zakończeniu miała miejsce ożywiona dyskusja. Ze strony gości padły również liczne pytania, a ich wyniku pojawiła się zapowiedź kontynuacji badań przez Panią dr Martę Tylzę- Janosz dla dalszych lat XIX w.
Muzeum w Kętach